Een geschiedenis van Rotterdam | Auteur: Hilde Sennema | Uitgever: Alfabet | Nederlands | Paperback | 14 november 2024 | 312 pagina's

De meeslepende geschiedenis van Rotterdam en zijn inwoners.

De strakke gevels van de Lijnbaan, het wereldsucces van de haven, een mentaliteit van niet lullen maar poetsen: Rotterdam toont zich het liefst van zijn meest maakbare en daadkrachtige kant. Al tijdens de oorlog maakte de stad plannen voor de wederopbouw; na de oorlog groeide de haven al snel uit tot de grootste ter wereld. Dit verhaal laat echter weinig ruimte voor verdriet over de kapotte stad en weggevoerde stadsgenoten, voor de keerzijden van haven en industrie, of voor de invloed van toeval op de loop van de geschiedenis. In Met opgestroopte mouwen gaat Hilde Sennema op zoek naar de wortels van de mythische Rotterdamse mentaliteit. Aan de hand van de verhalen van bekende en minder bekende Rotterdammers verweeft ze de schoksgewijze groei van Rotterdam van provinciestad tot wereldhaven met veranderingen in historisch zelfbeeld. Met opgestroopte mouwen is voor iedereen die het Rotterdam van toen en nu beter wil leren kennen en verder wil kijken dan de façade van staal en gewapend beton.

Terug

Onrust en oproer in november 1918 | Auteur: Wouter Linmans | Nederlands | Paperback | 07 november 2024 | 296 pagina's

Op 13 november 1918 maakten geweerschoten in de Amsterdamse Sarphatistraat een abrupt einde aan de dreiging van een socialistische revolutie. Een paar dagen daarvoor was de Eerste Wereldoorlog beëindigd. Dat leidde in Duitsland tot revolutionaire onrust. In Hamburg en Berlijn namen muitende militairen en stakende arbeiders bezit van de straat, zoals dat in 1917 ook in Rusland was gebeurd. Ook Nederland beleefde spannende dagen. Er was onrust in Den Haag, Rotterdam en Leiden, maar vooral in de hoofdstad. Deze geschiedenis wordt gewoonlijk samengevat als ‘Troelstra’s vergissing’. De sociaaldemocraat Pieter Jelles Troelstra had in de Tweede Kamer vergeefs opgeroepen tot een revolutie. Minder bekend is dat in Amsterdam doden en gewonden vielen bij een confrontatie tussen revolutionaire demonstranten en het leger. Wat gebeurde er precies? Wie waren er bij het oproer betrokken? En waarom is deze geschiedenis in de vergetelheid geraakt? In Revolutiekoorts geeft Wouter Linmans niet alleen antwoord op deze vragen. In kleurrijke verhalen brengt hij geëngageerde Amsterdamse arbeiders uit de vroege twintigste eeuw tot leven. Linmans neemt de lezer mee langs stinkende grachten en naar rokerige vergaderlokalen, waar bier en jenever werd geschonken, ruzie werd gemaakt en revolutionaire plannen werden gesmeed.

Terug

Die in de jaren zeventig begon | Auteur: Maarten van Rossem | Uitgever: Nieuw Amsterdam

| Nederlands | Hardcover | 07 november 2024 | 128 pagina's

Wat zijn de meest kardinale gebeurtenissen van de eerste twee decennia van de 21e eeuw? Ongetwijfeld de opkomst van China en de dominantie van het neoliberale discours, dat de kredietcrisis ten gevolge had. Het is evident dat de oorzaken van deze gebeurtenissen in de decennia voor het begin van de nieuwe eeuw gezocht moeten worden. Zo wordt de blik van de historicus onvermijdelijk naar de op het eerste gezicht nogal verwarrende jaren zeventig getrokken. Toen sneuvelde de brede naoorlogse consensus, triomfeerden de neoliberale inzichten en begon het hervormingsproces in China. En laten we niet vergeten dat het rapport Grenzen aan de groei van de Club van Rome in 1972 een begin maakte met de steeds urgenter wordende discussie over de negatieve effecten van de industrialisering.

Terug

Het huwelijk van koning Willem I met gravin Henriette d'Oultremont op basis van hun brieven | Auteur: Bob Duijvestijn | Nederlands | Hardcover | 30 augustus 2024 | 184 pagina's

Met de dood van koning Willem I in 1843 stierf als het ware ook zijn tweede vrouw, Henriette d’Oultremont. Ze verdween in de vergetelheid, totdat ruim een eeuw later bij toeval de correspondentie voor de dag kwam, die Willem en hofdame Henriette anderhalf jaar lang hadden gevoerd. Nadat hij haar een huwelijksaanzoek had gedaan, werd zij als Belgische én roomse weggepest van het hof. Daarna dwong het volk, opgejut door de kroonprins en de pers, Henriette halsoverkop Nederland te verlaten. Hun correspondentie laat een wanhopig verliefde oude vorst zien en een schrandere, karaktervaste jonge vrouw, die haar reserves behield tegen een huwelijk dat haar en haar koning in grote problemen kon brengen. Zelfs op de dag vóór het geplande huwelijk in Berlijn overwoog ze rechtsomkeert maken, terug naar België. Maar de brieven brengen ook onder woorden dat Henriette in de aanloop naar het huwelijk geen ondergeschikte rol wenste te spelen. Met haar principes mocht niet gesold worden. 

Terug

Auteur: Kees Bruin | Nederlands | Hardcover | 30 augustus 2024 | 79 pagina's

Op 3 mei 1945 keert Wilhelmina na 5 jaar ballingschap definitief terug naar het geteisterde vaderland. Ze is vol vernieuwingsidealen, op staatkundig terrein en in haar persoonlijk leven. Ze wil afrekenen met de vooroorlogse verdeeldheid en verstarring en de barrières slechten tussen haarzelf en haar volk. Ze neemt haar intrek in een rijtjeshuis, gaat zelf boodschappen doen, stapt in een tram. Dit ‘gewoon’ zijn duurt maar kort. Het wordt niet gewaardeerd door de regering en ook niet door haar volk. Van haar politieke plannen komt niets terecht. Ze abdiceert en trekt zich teleurgesteld terug uit de openbaarheid. Het volk waar ze door omringd wordt, beperkt zich vanaf dat moment vooral tot haar pachters en personeel. Verslagen is ze niet. Ze stort zich op godsdienstige eenwording en de komst van het Koninkrijk Gods, wat haar wederom teleurstelling brengt: het gaat niet snel genoeg. Haar reputatie kent pieken en dalen: in de eerste naoorlogse decennia bejubeld en tegenwoordig steeds vaker verguisd. Dit boek beschrijft haar vernieuwingsgedrag, hoe dat verliep en wat de reacties waren. Het velt geen oordeel, maar geeft een scherp beeld van een excentrieke vorstin en haar omgang met de tegenstelling die voor royalty steeds lastiger is geworden: tussen afstand houden van het volk en nabijheid zoeken, tussen verheven zijn en gewoon doen.

Terug

De Eerste Wereldoorlog in de Nederlandse pers en literatuur 1914-1918 | Auteur: Paul Moeyes | Uitgever: de Arbeiderspers | Nederlands | Paperback | 27 juni 2024 | 576 pagina's

In augustus 1914 stuurden alle Nederlandse kranten verslaggevers naar de grens om als ooggetuigen over de oorlog te berichten. Het nieuws verschoof daarmee van betrouwbaar, bezonken en afstandelijk naar actueel, sensationeel en betrokken. De journalisten noteerden vooral wat Duitse soldaten en Belgische vluchtelingen hun vertelden. Dit kwam de betrouwbaarheid van het nieuws niet ten goede. Sterker nog, onbedoeld werd de Nederlandse pers partij in de propagandaoorlog. De verkeerde voorstelling van zaken uit de eerste oorlogsweken werd eindeloos herhaald in Nederlandse romans. Opvallend was ook dat de Nederlandse pers zich gaandeweg begon af te keren van de neutraliteitspolitiek, omdat die onverenigbaar bleek met een heroïsch zelfbeeld.

Terug

Christiaan Huygens en buitenaards leven | Auteur: Daphne Stam | Uitgever: Boom | Nederlands | Paperback | 16 augustus 2024 | 224 pagina's

Christiaan Huygens (1629-1695) was zonder twijfel een van de belangrijkste wetenschappers uit de zeventiende eeuw. Dankzij hem weten we dat Saturnus ringen heeft en dat het licht een soort golf is. Hij vond het slingeruurwerk uit en deed baanbrekend onderzoek op het gebied van kansberekening, muziekleer en zwaartekrachtleer. Hij berekende zelfs de snelheid van het licht.

Terwijl hij wetenschappelijke triomfen vierde, schreef Huygens in 1695 een intrigerende brief, getiteld Cosmotheoros, aan zijn broer, dichter en diplomaat Constantijn. Huygens beschrijft de laatste ontwikkelingen in de sterrenkunde, neemt de lezer in gedachten mee naar de andere planeten in het zonnestelsel, bespreekt de mogelijkheid van buitenaardse intelligente levensvormen, en speculeert over hun eigenschappen. En hij schrijft – in een tijd waarin de meeste mensen nog moeten wennen aan het idee dat de planeet Aarde niet het middelpunt van het universum is – over de planeten die er volgens hem moeten zijn maar die zelfs aan zijn superieure telescopen ontsnappen, omdat ze niet om de zon maar om andere sterren draaien.

Deze bijzondere en meeslepende tekst, die weliswaar over de macrokosmos gaat, geeft een diepgaande inkijk in de singuliere persoonlijkheid van een zo geniaal wetenschapper. Cosmotheoros heeft de tand des tijds begrepen én doorstaan.

Terug

Auteur: Gerard Durant | Uitgever: Brave New Books | Nederlands | Paperback | 05 juli 2024 | 276 pagina's

Op 11 januari 1879, trekken in Zuid-Afrika drie Britse militaire colonnes het Zoeloerijk van koning Cetshwayo binnen. Deze koloniale operatie gebeurt zonder toestemming van de regering in London en kadert in een sluimerend conflict met de Boeren. Na amper twee weken komt de invasie al tot stilstand, wanneer de centrale colonne onder leiding van generaal Chelmsford bij Isandlwana, door de Zoeloes in de val wordt gelokt. Deze grootste Britse nederlaag in 200 jaar slaat iedereen met verstomming. Terwijl premier D’israeli en koningin Victoria er alles aan doen om de ware toedracht te verdoezelen, wordt via de kranten een nooit geziene propaganda campagne op gang gezet om wraak te nemen. De Zoeloes zullen evenwel tot het bittere einde blijven doorvechten en de Britten nog meermaals het vuur aan de schenen leggen.

Terug

De roekeloze avonturen van Jan Fabius | Auteur: Koen Vossen | Uitgever: Boom | Nederlands | Paperback | 28 juni 2024 | 336 pagina's

Een grotere avonturier dan Jan Fabius is in Nederland nooit geboren. Als oorlogscorrespondent was hij getuige van de Balkanoorlog van 1912-1913, bezocht hij de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog, kwam hij na een verhoor door Stalin in een Russische cel en overleefde hij ternauwernood de Japanse bombardementen op Shanghai. Als officier nam hij deel aan een chaotische vredesmissie in Albanië, vloog hij in de eerste Farman-vliegtuigen en raakte hij in Japanse krijgsgevangenschap.

Na 1945 begon hij met zijn eigen weekblad een eenmansguerrilla tegen het establishment. Als overtuigd imperialist en nationalist kon hij het verlies van Nederlands-Indië moeilijk verkroppen. In 1956 belandde hij in de gevangenis nadat hij als een van de eersten had bericht over de invloed van gebedsgenezeres Greet Hofmans op Paleis Soestdijk. Met zijn uitgesproken persoonlijkheid en controversiële opvattingen bleef hij tot aan zijn dood de ruzies en schandalen aan elkaar rijgen. In dit boek opent Koen Vossen het verloren universum van Jan Fabius, waarin stoutmoedige avonturen en bedenkelijke opvattingen voor het oprapen lagen.

Terug

Een politieke en culturele geschiedenis van Duitsland, 1918-1933 | Auteur: Frits Boterman | Nederlands | Hardcover | 19 juni 2024 | 416 pagina's

In Het Weimar-experiment komt historicus Frits Boterman met een nieuwe visie op de turbulente geschiedenis van de Weimarrepubliek. Voor het eerst worden de politieke ontwikkelingen in verband gebracht met de culturele en intellectuele ideeën en thema’s die in Duitsland opbloeiden tijdens de nasleep van de Eerste Wereldoorlog. De cultuurstrijd die in de republiek woedde, wordt geanalyseerd aan de hand van zeven utopieën of toekomstverwachtingen die met elkaar in een felle concurrentiestrijd verwikkeld waren. Boterman toont aan hoe de onverenigbaarheid van de verschillende ideeën en idealen uiteindelijk zorgde voor de ondergang van de Weimardemocratie en de machtsovername van Hitler in 1933.

Terug

Sport en politiek in het olympische jaar 1980 | Auteur: Rolf Bos | Nederlands | Paperback | 06 juni 2024 | 384 pagina's

‘Ik vind het terecht dat ik gegaan ben,’ zei marathonloper Gerard Nijboer in 1980 voor de camera van de NOS. ‘Toen ik bezig was met de voorbereidingen heb ik erg zitten twijfelen. Maar toen het Nederlands Olympisch Comité in mei definitief toezegde wel te gaan, heb ik voor mijzelf besloten: Gerard, je doet aan topsport, je móét gaan.’ Maar als het aan de regering-Van Agt had gelegen, was Nijboer thuisgebleven. En andere sporters ook. Want Van Agt wilde dat Nederland zich aansloot bij de door de Amerikanen ingestelde boycot tegen de Spelen in Moskou, waartoe werd opgeroepen vanwege de Sovjet-inval van Afghanistan, op het hoogtepunt van de Koude Oorlog.

In Russische Spelen reconstrueert Rolf Bos de gebeurtenissen rondom de Spelen van 1980 in Moskou. Ruim zestig landen volgden het Amerikaanse voorbeeld, maar een Nederlandse afvaardiging met daarbij Gerard Nijboer ging wel. Net als de Britse atleten Sebastian Coe en Steve Ovett, die legendarische gevechten leverden op de 800 en 1500 meter. Net als in zijn bestseller Een Duitse zomer laat Bos zien hoe troebel de relatie is tussen politiek en sport.

Terug

Van Eerste Wereldoorlog naar Tweede Wereldoorlog en Koude Oorlog | Auteur: Maarten van Rossem | Uitgever: Nieuw Amsterdam | Nederlands | Paperback | 23 mei 2024 | 320 pagina's 

De moord op de Oostenrijks-Hongaarse troonopvolger in Sarajevo leidde tot de Eerste Wereldoorlog. De hele bestaande Europese orde werd ontwricht. Al spoedig bleek dat de Duitse strategische positie eerder versterkt dan verzwakt was. Hitler besloot de sterke positie van Duitsland te gebruiken om de Eerste Wereldoorlog nog eens over te doen. Duitsland faalde opnieuw, maar daarvoor was wel de militaire kracht van de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten nodig. Na de Duitse nederlaag ontstond een zowel strategisch als ideologisch gefundeerd conflict tussen de beide overwinnaars, dat de wereldpolitiek ruim veertig jaar volledig zou domineren: de Koude Oorlog. Het enorme drama dat op 28 juni 1914 begon, eindigde pas op 25 december 1991, toen in de loop van de avond de vlag van de Sovjet-Unie boven het Kremlin werd gestreken.

Terug

Nederland 1850-1900 | Auteur: Auke van der Woud | Uitgever: Prometheus | Nederlands | Hardcover | 29 maart 2024 | 432 pagina's 

Dit boek gaat over Nederland in de jaren 1850-1900, geschiedenis. En tegelijk een raamvertelling met actuele thema’s: de rechtsstaat, het algemeen belang, de energietransitie, de drinkwaterproblematiek, de positie van Nederland in het mondiale verkeersnetwerk, de rol van het rijk bij de volksgezondheid en de sociale woningbouw. Het landschap, de mensen behandelde de transformatie van het platteland. De steden, de mensen beschrijft hoe Nederland in en vanuit de steden in beweging kwam. Het begon met de nieuwe bestuurscultuur van 1848. Het patriarchale bestuur van koning Willem I maakte de samenleving passief, gehoorzaam, volgend. Het nieuwe bestuur maakte vrije burgers zelf verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het land. Het resultaat was spectaculair. Een historicus schreef in 1898 dat Nederland en de Nederlanders in de afgelopen halve eeuw ‘op bijna verbijsterende wijze’ waren veranderd.

Terug

De Javaanse Surinamers in Sint-Michielsgestel (1975-2017) | Auteur: Sabine Ticheloven | Nederlands | Hardcover | 13 maart 2024 | 128 pagina's

Enkel een koffer met wat persoonlijke spullen hadden ze bij zich, toen ze begin november 1975 in het Brabantse Sint-Michielsgestel arriveerden. De 300 Javaanse Surinamers, voornamelijk ouderen met hun (klein)kinderen, werden opgevangen in het voormalige seminarie Beekvliet. Aangemoedigd door hun politici waren ze Suriname ontvlucht, uit angst voor politieke chaos na de op handen zijnde onafhankelijkheid. De ouderen waren voormalige contractarbeiders die hun hele leven onder Nederlands koloniaal bewind hadden gewerkt. Geboren op Java (Nederlands-Indië) waren zij in hun jonge jaren geronseld om als contractarbeiders in Suriname te gaan werken.

Terug