Auteur: Roline Redmond | Uitgever: de Arbeiderspers | Nederlands | Paperback | 17 september 2024 | 200 pagina's

Wat Roline Redmond als vorm van journalistiek-historisch onderzoek heeft verricht in De Doorsons, herneemt ze in deze bundel vol autobiografische verhalen over een Surinaamse familie die zich vastberaden van de nasleep der slavernij wil ontdoen. Redmond laat ze in een elftal verhalen de revue passeren: de voorloper, de trooster, de verbinder, de bouwer, de wasvrouw – naamloze steunpilaren (stonfoetoe of krakatiki) die allemaal een gezicht krijgen. Zonder verwijten, maar grootmoedig en vergevingsgezind koesteren ze niettemin hun eigen trots, vervat in een credo: 'Wij zijn niemand iets verschuldigd!'

Terug

Een nieuwe vertelling van een vergeten koloniaal verhaal | Auteur: Angeline Basuki | Nederlands | Paperback | 27 juni 2024 | 304 pagina's

Berlages Indische reis is een nieuwe, creatieve herinterpretatie van een honderd jaar oud reisdagboek; een onderzoekingstocht naar ons koloniaal verleden met een frisse, kritische blik op het heden. In 1923 maakte de beroemde architect Hendrik Petrus Berlage (1856 - 1934) de reis van zijn leven: drie maanden lang toerde hij over Java, Bali en Sumatra. Betoverd door het landschap en de cultuur hield hij gedurende de trip een dagboek bij, dat in 1931 is gepubliceerd onder de titel Mijn Indische Reis. Dit zeer persoonlijke en rijk geïllustreerde verslag gaat over zoveel meer dan architectuur: Berlage schrijft bevlogen over de lokale bevolking, kunst en cultuur, en is verrassend kritisch over de koloniale samenleving. Zijn dagboek is enigszins in de vergetelheid geraakt en zelfs nooit vertaald naar het Indonesisch. En dat is jammer, want Berlages observaties zijn weer – of eigenlijk nog steeds – heel actueel.

Terug

Verhalen over de slavernij | Auteur: Arend van Dam | Nederlands | Hardcover | 08 juni 2023 | 312 pagina's 

Nieuwe editie van het bekroonde De reis van Syntax Bosselman

Waarom deed Nederland mee aan de slavenhandel? En hoe gaan we vandaag de dag om met dit lelijke stuk uit onze geschiedenis, dat niet meer uit te wissen valt? Arend van Dam besloot op zoek te gaan naar antwoorden op deze lastige vragen. Hij tekende historische verhalen op over tot slaaf gemaakten en slavenhandelaars, over helden en schurken. En over Syntax Bosselman, die in 1883 samen met 27 landgenoten vanuit Suriname naar Nederland werd gehaald voor de Wereldtentoonstelling. Niet als eregast, zoals beloofd, maar om hem tentoon te stellen aan het Nederlandse publiek.

Nu, vijf jaar later, komt Van Dam met een nieuwe editie van het veelgeprezen De reis van Syntax Bosselman, dat werd bekroond met zowel een Zilveren Griffel als de Archeon Thea Beckmanprijs. Deze geactualiseerde nieuwe editie bevat diverse nieuwe verhalen en extra hoofdstukken. Gechikt voor lezers van 10 tot 15 jaar, maar ook voor volwassenen.

Terug

Het verhaal van de Haïtiaanse Revolutie | Auteur: Laurent Dubois | Nederlands | Paperback | 24 mei 2024 | 416 pagina's

De grootste slavenopstand uit de geschiedenis, en de enige die lukte, begon in 1791 in de rijke Franse kolonie Saint-Domingue. Na twee jaar werd de slavernij hier afgeschaft, en niet veel later in alle Franse koloniën. Een ongelofelijk resultaat. Frankrijk beleefde intussen zelf een revolutie en raakte in oorlogen verwikkeld – ook in de koloniën. Bij het afslaan van Spaanse en Britse invallen in Saint-Domingue leverden vrijgevochten slaven de grootste bijdrage, met een steeds duidelijker hoofdrol voor hun briljante leider Toussaint Louverture. Hij werd na de oorlog feitelijk alleenheerser in de kolonie. Napoleon Bonaparte was hier niet van gediend en stuurde een leger erop af. Deze expeditie werd een fiasco. De kolonie werd in 1804 het onafhankelijke land Haïti en de slavernij keerde er nooit terug. In deze moderne klassieker verweeft Laurent Dubois de verhalen van slaafgemaakten, vrije mensen van kleur, en witte planters tot een onvergetelijk drama, afgewisseld met heldere analyses van de wirwar van problemen, verhoudingen, idealen en motieven. In Wrekers van de Nieuwe Wereld geeft Dubois de Haïtiaanse Revolutie haar verdiende plaats als cruciaal moment in de geschiedenis van democratie, dekolonisatie en mensenrechten.

Terug

De levensverhalen van de laatste gevangenen van de Amerikaanse slavenhandel | Auteur: Hannah Durkin | Nederlands | Paperback | 07 mei 2024 | 464 pagina's

In juli 1860 komt het laatste slavenschip op Amerikaans grondgebied aan: de Clotilda. Aan boord bevinden zich meer dan honderd gevangengenomen en tot slaaf gemaakte Afrikanen. Het zijn de laatste ooggetuigen van een huiveringwekkende en belangrijke periode in de wereldgeschiedenis.

In De overlevenden van de Clotilda volgt Hannah Durkin hun levens. Ze beschrijft hun ontvoering uit het huidige Nigeria, de angstaanjagende reis over de oceaan en hun verkoop in Alabama. Hun levensverhalen voeren van de Amerikaanse Burgeroorlog tot het begin van de burgerrechtenbeweging in Selma. Clotilda-overlevenden zijn betrokken bij de stichting van de volledig zwarte stad Africatown en vormen de spil van de quiltgemeenschap – een inspiratiebron voor talloze schrijvers en kunstenaars.

De overlevenden van de Clotilda is een onthullend boek op basis van jarenlang onderzoek, waarin geschiedenis, biografie en engagement samenkomen.

Terug

Het militaire leven van Frits van Daalen | Auteur: Vilan van de Loo | Uitgever: Prometheus | Nederlands | Paperback | 05 april 2024 | 384 pagina's

Frits van Daalen (1863-1930) was militair pur sang, voorbestemd om in het KNIL een grote carrière te maken. Hij ontving meerdere Militaire Willems-Ordes en genoot de gunst van het hof. Zijn carrière nam een dramatische wending door een conflict met de toenmalige gouverneur-generaal Van Heutsz, dat escaleerde tot een nationale bestuurscrisis. Van Daalen schreef talloze brieven en nota’s, waarin hij zijn meningen en gevoelens over het koloniale bestuur snoeihard formuleerde. Hij schreef om zich te uiten, maar ook om te krijgen waar hij zijn leven lang naar zocht: erkenning van zijn beleid en bestuur.

Van Daalen is nu vooral bekend als gewelddadig militair; zijn expeditie door Atjeh in 1904 geldt als uiterst controversieel. Maar dat eenzijdige beeld behoeft uitbreiding en correctie.

Deze biografie plaatst Van Daalen in zijn tijd: als indo in een roomblank bestuur, gouverneur van Atjeh, commandant van het KNIL en ook als een beroemdheid in de militaire koloniale wereld. Via deze uitzonderlijke man kunnen we die wereld op een nieuwe manier zien en begrijpen, juist omdat wij nu een ander moreel kompas hebben.

Terug

Leven na slavernij vanaf 1843. Een waargebeurde familiegeschiedenis | Auteur: Alies Kuisch-Scheinhardt | Nederlands | Hardcover | 25 maart 2024 | 220 pagina's

Een krachtig waargebeurd familieverhaal over slaafgemaakte vrouw Bebé en haar nazaten die in 1843 hun vrijheid en achternaam ontvingen, tegen de achtergrond van Suriname in de afgelopen 180 jaar.

Laat je meevoeren in dit krachtige verhaal van voormoeder Bebé en haar nazaten. Deze waargebeurde familiekroniek gaat over hun leven na de slavernij in Suriname, vanaf het moment in 1843 dat Bebé en haar beide kinderen hun vrijheid en achternaam ontvingen tot in de 21e eeuw. Over bestendige en onbestendige relaties, verdriet en vreugde, draagkracht en doorzettingsvermogen. Dit boek is een eerbetoon aan alle slaafgemaakten en aan hen die vrij werden of zich vrij vochten na een mensonwaardig bestaan. Een verhaal van hoop tegen de achtergrond van de historie van Suriname van de afgelopen 180 jaar. Het verhaal van een familie.

Terug

Hollandia, Nieuw-Guinea, 1944-1962 | Auteur: Karel Davids | Nederlands | Paperback | 06 maart 2024 | 388 pagina's

De laatste Nederlandse kolonie in Azië, Nieuw-Guinea, werd door Nederland tussen 1944 en 1962 in recordtempo klaargestoomd voor zelfbeschikking. Hollandia, de hoofdstad, groeide en raakte snel bevolkt door groepen met verschillende achtergronden die elk hun eigen verwachtingen over de toekomst hadden: Papoea’s, Indo-Europeanen, Molukkers, Chinezen, Toegoenezen, totoks en nieuwkomers uit Nederland. De geschiedenis van Hollandia en daarmee Nieuw-Guinea, wordt hier vanuit de bewoners zelf bekeken. Hoe gaven ze de stad vorm? Hoe gingen de verschillende groepen met elkaar om? Hoe reageerden ze op de grote veranderingen in de wereld om hen heen? Wat kwam er van hun verwachtingen terecht? Van buitenaf groeide de dreiging en aan de ontwikkelingen kwam voortijdig een einde met de overdracht van Nieuw-Guinea aan Indonesië.

Terug

Een geschiedenis van onvrije arbeid, onrecht en verzet in Nederlands-Indië | Auteur: Reggie Baay | Uitgever: Atlas Contact | Nederlands | Paperback | 05 maart 2024 | 256 pagina's

De slavernij bleef in Nederlands-Indië ook na de officiële afschaffing voortbestaan. Reggie Baay vertelt een vergeten hoofdstuk uit de Nederlandse koloniale geschiedenis.

Deli, tweede helft negentiende eeuw. De slavernij is officieel afgeschaft, maar in deze provincie op Oost-Sumatra ontstaat een nieuwe vorm van uitbuiting. Koloniaal geleide plantages rekruteren op grote schaal en op slinkse wijze zogeheten ‘contractarbeiders’ – ‘koelies’ in de volksmond. Formeel tekenden deze werknemers vrijwillig, maar in de praktijk waren ze volledig overgeleverd aan hun koloniale, witte, werkgevers. Waar de slavernij in de rest van de wereld op z’n retour was, bleef dit wrede Nederlandse systeem van lijfeigenschap tot de Tweede Wereldoorlog in gebruik. Reggie Baay vertelt de nagenoeg onbekende geschiedenis van dit schrikbewind in met name de jaren 1920-1942. Aan de hand van koloniale en Indonesische bronnen geeft hij niet alleen een gezicht aan het grootschalig bedrog en de barbaarse mishandelingen, ook laat hij zien hoe de plantages haarden werden van verzet en een nieuw bewustzijn – en de rol die die speelden bij de aanloop naar de Indonesische onafhankelijkheid.

Terug

De reis van Ashleys tas, het aandenken van een zwarte familie | Auteur: Tiya Miles | Nederlands | Paperback | 23 januari 2024 | 352 pagina's

In het South-Carolina van de jaren vijftig van de negentiende eeuw verkeert de tot slaaf gemaakte Rose in een crisis: haar dochter Ashley staat op het punt ‘verkocht’ te worden. Ze aarzelt geen moment en pakt een paar dierbare spullen in een katoenen tas, als teken van liefde en om Ashley te helpen overleven. Kort daarop wordt de negenjarige van haar moeder gescheiden en verkocht.

In dit veel geprezen, aangrijpende en heilzame boek onderzoekt de vermaarde historica Tiya Miles de lange weg van die katoenen tas, hoe deze drie generaties lang onder zwarte vrouwen van hand tot hand ging, en pakt ze die tas in figuurlijke zin uit. Ze vergaart een keur aan vrouwen- en familieverhalen en vult zo de beperkte officiële bronnen en archieven aan tot een afgerond geheel. Het resultaat is een bijzonder getuigenis, een onthullend verhaal over slavernij en de periode daarna in de Verenigde Staten.

Terug

Beschrijving van de Nederlandse bezittingen in Guyana | Auteur: Pierre Jacques Benoit | Nederlands | Hardcover | 29 augustus 2023 | 172 pagina's

In 1839–1840 verscheen Voyage à Surinam van de Belgische kunstenaar en reiziger Pierre Jacques Benoit. Het boek trok vooral de aandacht vanwege de honderd prachtige steendrukken die het bevatte. De Voyage à Surinam heeft sterk bijgedragen aan het beeld dat men zich in Nederland van Suriname vormde. In vrijwel elke publicatie over de Surinaamse geschiedenis of die van de slavernij wordt het boek genoemd.

160 jaar na de formele afschaffing van de slavernij in Suriname en 150 jaar na de volledige effectuering daarvan verschijnt de Voyage à Surinam nu opnieuw in zijn oorspronkelijke verschijningsvorm. Deze facsimile-editie, met een vertaling van Ger Leppers en een woord vooraf van Ellen Ombre, wordt ingeleid door Carl Haarnack en Garrelt Verhoeven.

Over de auteur en de totstandkoming van de Voyage à Surinam was maar weinig bekend. Haarnack en Verhoeven presenteren in hun inleiding onbekende en opmerkelijke gegevens die nieuw licht werpen op de betrouwbaarheid en betekenis van het boek voor de beeldvorming van het slavernijverleden. Met deze nieuwe editie komt de Reis naar Suriname beschikbaar voor ieder die meer wil weten over de geschiedenis van Suriname in de negentiende eeuw.

Terug

Naar het hart van de Surinaamse jungle, op zoek naar mijn koloniale erfenis | Auteur: Freek de Goeje | Nederlands | Softcover | 15 september 2023 | 224 pagina's

Honderd jaar geleden trok cartograaf Claudius de Goeje het regenwoud van koloniaal Suriname in. Hij maakte er kennis met natuur, dieren en mensen die zijn voorstelling te boven gingen. Zijn kaarten hadden grote gevolgen: de jungle en haar oorspronkelijke bewoners verloren het van de goudmijnen. En boven dat alles torent een berg uit die zijn naam draagt, het De Goeje-gebergte.

Als kind was Freek de Goeje trots op de berg, maar nu? Honderd jaar na de vorige expeditie reist hij af naar de door ontbossing, vergiftiging en geweld bedreigde Wayana’s. Leggen zij de schuld bij zijn voorouder? En is die schuld erfelijk?

Terug

Tien persoonlijke zoektochten naar de doorwerking van de koloniale tijd en het slavernijverleden | Auteur: Ianthe Sahadat | Nederlands | Paperback | 20 juni 2023 | 216 pagina's

In tien persoonlijke verhalen onderzoeken de auteurs de doorwerking van de slavernij en het koloniale verleden in onze huidige tijd. Deze geschiedenis gaat elke Nederlander aan.

Het koloniale verleden en de slavernij zijn gitzwarte bladzijden uit de Nederlandse geschiedenis. Hoewel er het afgelopen decennium veel meer oog is gekomen voor dit gedeelde verleden blijft het voor velen vaak iets abstracts. Voor anderen is het koloniale verleden juist innig met het heden verweven. Zij zitten met vragen, niet alleen mensen met een Surinaamse of Antilliaanse achtergrond, maar ook mensen die afstammen van plantage-eigenaren. Om meer zicht te krijgen op de doorwerking van slavernij, contractarbeid en koloniale overheersing, besloten Ianthe Sahadat, Elsbeth Stoker en Fleur de Weerd die via de familiegeschiedenissen van tien hedendaagse personen te vertellen. Puttend uit oral history’s, historische bronnen en gesprekken met deskundigen, belichten ze een groot aantal onderwerpen. Wat betekent een zoektocht naar je familiegeschiedenis voor je identiteit? Bestaat er zoiets als intergenerationeel trauma? En de vraag die mensen ongeacht hun herkomst bezig houdt: hoe zag het dagelijks leven van mijn voorouders eruit? De verhalen in dit boek verdienen het verteld en gelezen te worden. Ze geven de geschiedenis een waardevolle gelaagdheid en een diepmenselijk gezicht.

Terug

Nederlanders in Noord-Afrikaanse slavernij 1600-1800 | Auteur: Leendert J. Joosse | Nederlands | Paperback | 15 juni 2023 | 288 pagina's

‘Hoeveel tranen moeten er nog meer vloeien voor hen die snakken naar vrijlating?’ Het is zomaar een zin uit 1696 van de consul in Marokko over gekaapte Nederlanders. Was het normaal dat ze meermalen werden verkocht en tot slaaf gemaakt vanwege Barbarijse kaperacties? Hoe zwaar was het bestaan van deze slaven en hoe omvangrijk hun aantal? Het blijkt dat slechts een vijfde deel van hen terugkeerde, ondanks dat verwanten en lokale overheden zich inspanden om hen terug te kopen. Barbarijse staten trokken collectief profijt van het losgeld. Een evenwichtige kijk op Barbarijse kapers opent een nieuw venster op een wereld waarin collectief kaper- en staatsbelang zwaarder telden dan het lot van een individu.

Terug

Een verhaal over Keti Koti | Auteur: Henna Goudzand Nahar | Nederlands | Hardcover | 06 juni 2023 | 88 pagina's | leeftijd: 6 à 7 jaar 

Vier Keti Koti mee!

Als Bas hoort dat zijn vriendin Jume naar Suriname gaat, wil hij dolgraag mee. De dorpen van Jumes familie in Suriname, heeft ze hem verteld, zijn heel speciaal. In een van de dorpen komen elk jaar bijzondere dieren langs en in het andere dorp is een kreek met water zoals weinig mensen dat eerder hebben gezien.

Maar Jumes reis naar Suriname heeft nog een andere reden. Zij, haar moeder en oma worden samen honderd jaar. Wat nog belangrijker is: Jume gaat met haar beide oma’s kleren maken voor Keti Koti. Dat is het feest om te vieren dat de slavernij is afgeschaft. Dat in veel landen niemand meer gevangen wordt gehouden en gratis hoeft te werken voor iemand anders.

Eenmaal terug in Nederland willen Bas en Jume alles uit de kast halen om van de Bigi Spikri-optocht van Keti Koti een nog groter succes te maken. Zal het hen lukken?

Een vrolijke optocht is een van de allereerste Nederlandstalige zelfleesboeken over Keti Koti, waarbij in 2023 gevierd wordt dat het 150 jaar geleden is dat de slavernij werd afgeschaft. Een boek met prachtige illustraties van Brian Elstak om voor te lezen aan kinderen vanaf 6 jaar of zelf te lezen vanaf 7 jaar.

Terug

De ontdekking van mijn slavernijgeschiedenis | Auteur: Maria Karg | Nederlands | Paperback | 15 mei 2023 | 226 pagina's

Op haar dertigste verjaardag, in 1981, vliegt Maria Karg terug naar Suriname, het land dat zij zo’n tien jaar daarvoor verruilde voor Nederland. Haar vader is ernstig ziek en overlijdt kort daarna. In zijn lege huis vindt Maria een doos vol kaarten, brieven en boeken, maar pas veertig jaar later durft ze echt goed te kijken wat erin zit. In de tussentijd studeerde ze antropologie, werd ze lerares, werkte ze voor het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) en verdiepte zich in het koloniale verleden van Nederland. Stukje bij beetje leert zij wie haar voorouders waren en hoe het slavernijverleden verbonden is met haar eigen familiegeschiedenis.

In dit persoonlijke boek, vol foto’s en herinneringen, neemt Maria Karg de lezer mee op haar ontdekkingsreis.

'Met tomeloze overgave dompelt Maria Karg zich in haar familiegeschiedenis. Een verhaal vol onderdrukking, vreugde en begrip.' – Gerda Havertong

Terug

Van Mesopotamië tot moderne mensenhandel | Auteur: Dick Harrison | Nederlands | Paperback | 08 juni 2023 | 720 pagina's

Dit boek geeft een indrukwekkend overzicht van de slaverij, van de vroegst bekende beschavingen tot de gedwongen arbeid van nu. Aandacht voor de trans-Atlantische slavernij ontbreekt niet, maar ook minder bekende incidenten van slavernij komen aan bod. Dick Harrison wisselt de grote lijnen af met fragmenten uit brieven, biografieën en citaten, waardoor hij steeds het menselijke aspect benadrukt. Harrison schrijft in dit boek over belangrijke, maar weinig bekende slavengemeenschappen in Nederlandse koloniën zoals Java en Colombo, over de rol van Congolese koningen als partners van Europese slavenhandelaren, over marronsamenlevingen in Zuid-Amerika die werden gecreëerd door weggelopen slaven, over Vikingslavenmarkten in Noord-Europa, over de haremcultuur in het Ottomaanse Rijk, over de bizarre renaissance-slavernij die floreerde onder de aristocratie in Portugal, en over slavenopstanden overal ter wereld. Een magistraal overzicht van de zwartste bladzijde in de geschiedenis van de mensheid, waar wereldwijd nog steeds zo’n 40 miljoen mensen onder lijden.

Terug

De geschiedenis van een beladen begrip | Auteur: Ewoud Sanders | Uitgever: Prometheus | Nederlands | Paperback | 30 mei 2023 | 144 pagina's

Aan het eind van de achttiende eeuw stelde een woordenboek dat ‘negers’ beestachtig, ongodsdienstig, onredelijk, ontrouw, schaamteloos, woest en wreed zijn. Stamden zij, ‘gelijk wij’, wel af van de eerste mens? Halverwege de negentiende eeuw meldde een veelgebruikt naslagwerk dat ‘negers’ niet kunnen niezen. De geschiedenis van het n-woord toont op pijnlijke wijze de witte superioriteitswaan. Die leidde er onder meer toe dat zwarte mensen in 1900 in een Haagse dierentuin werden tentoongesteld. En in 1928 op een Nijverheidsbeurs in Rotterdam. In onze taal leverde die superioriteitswaan woorden op als négeren (ik néger, jij négert) voor ‘hard en onbarmhartig behandelen’. En negerzweet voor ‘koffie’.

In woord en beeld brengt taalhistoricus Ewoud Sanders deze beladen geschiedenis in kaart. 

Terug

Waarom we de afschaffing van de slavernij moeten herdenken en vieren | Auteur: Janice Deul | Nederlands | Paperback | 01 juni 2023 | 192 pagina's

1 juli 2023 vieren we het 150 jarig jubileum van de afschaffing van slavernij in Nederland. In het boek Keti Koti vertelt Janice Deul alles wat je over deze dag wilt weten.

Janice Deul beschrijft in Keti Koti: Waarom we de afschaffing van de slavernij moeten herdenken en vieren de geschiedenis en gebruiken van Keti Koti en houdt een krachtig betoog voor een betere omgang met ons slavernijverleden. Keti Koti is een geïllustreerde gids voor iedereen. Te gebuiken als inleiding, naslagwerk, gids en slijpsteen, met als doel het collectief vergroten van de kennis over Keti Koti, algehele bewustwording en historisch besef rondom thema's als ongelijkheid en vrijheid.

Op 1 juli vieren steeds meer Nederlanders Keti Koti. Op deze dag wordt stilgestaan bij de afschaffing van de slavernij in Suriname en op de voormalige Nederlandse Antillen. In 2023 is dat honderdvijftig jaar geleden en de laatste jaren gaan er steeds meer stemmen op om van Keti Koti een officiële vrije dag te maken. Ook opinieschrijver Janice Deul maakt zich daar sterk voor. Ons slavernijverleden is een ingewikkeld en gevoelig onderwerp. Dat hebben de reacties op de excuses van Rutte nog maar eens blootgelegd. Precies daarom is het van fundamenteel belang dat we allemaal stilstaan bij deze periode uit de geschiedenis.

In Keti Koti beschrijft Janice Deul de historische context en vertelt ze over de oude en hedendaagse tradities. Bovendien betoogt ze hoe Keti Koti er anno nu uit zou moeten zien, zodat we in Nederland gezamenlijk voorwaarts kunnen.

Terug

Het koloniale verleden van Nederland, excuses en herstel | Auteur: Gert Oostindie | Uitgever: Boom | Nederlands | Paperback | 26 mei 2023| 192 pagina's

Het koloniale verleden staat meer dan ooit in de schijnwerpers. Het is een geschiedenis die haaks staat op hoe Nederlanders het eigen land graag zien: een tolerante, humanitaire en vooruitstrevende natie. Dat de werkelijkheid in het koloniale rijk dat Nederland opbouwde pijnlijk anders was, wordt inmiddels breed erkend. Op die erkenning volgden recent excuses als eerste stap op weg naar ‘herstel’. Dat nog vele stappen moeten volgen is zonneklaar.

Waarom juist nu die herontdekking? Wat betekenen excuses? Wat kunnen we verwachten van ‘herstel’? Wie vraagt daar eigenlijk om? Is er een goede manier om rekenschap af te leggen over het koloniale en slavernijverleden en zijn ‘we’ hiermee op de goede weg?

Op basis van zijn eigen betrokkenheid en publicaties in de afgelopen veertig jaar, maakt gerenommeerd historicus Gert Oostindie de balans op. Hij geeft duiding bij de beladen geschiedenis en de vaak even heftige als verwarrende discussies.

Terug

Vrijheid, slavernij en samenzwering in 18e-eeuws Manhattan | Auteur: Jill Lepore | Uitgever: de Arbeiderspers | Nederlands | Paperback | 07 maart 2023 | 448 pagina's

In de zomer van 1741 braken in New York in korte tijd tien mysterieuze branden uit. Al gauw ging het gerucht dat opstandige slaafgemaakten de stad met de grond gelijk wilden maken. De gealarmeerde slavenhouders, Hollanders vooral, en Engelsen, zetten een meedogenloze strafexpeditie in. Honderden slaafgemaakten werden voor het witte gerecht gesleept. Veertien mensen eindigden op de brandstapel, zeventien aan de galg. In dit meesterlijk geschreven boek reconstrueert Jill Lepore deze dramatische periode – zwarte bladzijden uit zowel het Nederlandse als het Amerikaanse slavernijverleden. Ze laat zien hoe de witte onderdrukking diepgeworteld raakte in het Amerikaanse politieke leven van toen en nu.

Terug

Congo 1876-1914 | Auteur: Zana Mathieu Etambala | Nederlands | Hardcover | 03 maart 2023 | 456 pagina's

De verovering en de zogenoemde ‘pacificatie’ van zwart Afrika waren een langdurig, ononderbroken proces. Geen jaar ging voorbij zonder oorlog, geen maand zonder repressie of gewelddadige actie! Congo werd een privaat domein van Leopold II en daarna een kolonie van België als gevolg van een echte koloniale oorlog. Dat is de boude stelling van Zana Mathieu Etambala op basis van jarenlang intensief onderzoek. Etambala laat de mensen van toen aan het woord: de blanke militair die samen met zwarte soldaten door de brousse trekt om de lokale chefs te onderwerpen en bestookt wordt met gifpijlen, de standrechtelijke executies van muitende soldaten, de gebrekkige koloniale geneeskunde – in 1908 waren er slechts 30! artsen actief –, de vreselijke slaapziekte in het eerste decennium van de negentiende eeuw die de zwarte bevolking decimeerde … Onderworpen, onderdrukt, geplunderd. Congo 1876-1914 onthult het echte gelaat van Congo Vrijstaat. 

Terug

Een slavernijgeschiedenis, 1860-1900 | Auteur: Martin Bossenbroek | Nederlands | Hardcover | 09 maart 2023 | 352 pagina's

In 1873 dwingt Groot-Brittannië de sultan van Zanzibar tot het sluiten van de plaatselijke slavenmarkt, het centrum van de Oost-Afrikaanse mensenhandel. Een kwart eeuw later is het op het hele eiland gedaan met de slavernij. Net als met de onafhankelijkheid van het sultanaat. Na de kortste oorlog in de geschiedenis – nog geen drie kwartier – wordt Zanzibar een Brits protectoraat. Einde van de slavernij, begin van de onderwerping. Het westerse imperialisme is, heel paradoxaal, zowel humanitair, commercieel als agressief.

De Zanzibardriehoek beschrijft de laatste episode in de slavernijgeschiedenis vanuit de direct betrokkenen: de zendeling-ontdekkingsreiziger David Livingstone, bijgestaan door bevrijde slaven als James Chuma en gevolgd door avonturiers als Henry Stanley. Sultan Barghash en slavenhandelaar Tippu Tip verzetten zich, maar moeten buigen voor één man, de selfmade diplomaat John Kirk. Uiteindelijk is ook Kirk zelf niet meer dan een trekpop van de werkelijke hoofdrolspelers in de Europese regeringscentra.

De Zanzibardriehoek gaat net als De Boerenoorlog over goede bedoelingen, kwade opzet en de tragiek van Afrika, het slaafgemaakte continent.

Terug

Wij slaven van Suriname | Auteur: Anton de Kom | Uitgever: Atlas Contact | Nederlands | Hardcover | juli 2023 | 216 pagina's

Wij slaven van Suriname van Anton de Kom is zowel een literair meesterwerk, persoonlijke en algemene geschiedschrijving als een felle aanklacht tegen racisme en uitbuiting. In dit boek uit 1934 werd voor het eerst de Surinaamse geschiedenis beschreven vanuit antikoloniaal gezichtspunt, door een afstammeling van slaafgemaakten die de gevolgen van de koloniale overheersing aan den lijve had ondervonden. De Kom vertelt hoe het Nederlandse koloniale bewind het land en zijn inwoners onderdrukte, en hoe verschillende Surinaamse bevolkingsgroepen daartegen in opstand kwamen. Met grote eruditie schrijft hij over de verschrikkingen, maar ook over moed, zelfrespect en vrijheid. 157 jaar na de officiële afschaffing van de slavernij en 86 jaar na publicatie heeft het boek, en zijn boodschap, niets aan zeggingskracht ingeboet.

Deze nieuwe editie bevat nieuwe inleidingen van Mitchell Esajas, Tessa Leuwsha en Duco van Oostrum'

Terug